ขันธ์ 5 ในพระพุทธศาสนาเถรวาท : การอธิบายในเชิงอภิปรัชญา

ขันธ์ 5  ขันธ์ 5 นี้ ย่อลงมาเป็น 2 คือ นาม และ รูป; รูปขันธ์จัดเป็นรูป, 4 ขันธ์ นอกนั้นเป็นนาม อีกอย่างหนึ่ง จัดเข้าในปรมัตถธรรม 4 : วิญญาณขันธ์เป็น จิต, เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ และสังขารขันธ์ เป็น เจตสิก, รูปขันธ์ ด้วยกายก็ดี ดวยวาจาก็ดี ด้วยใจก็ดี กรรมน่าติเดียนอันใดที่ข้าพเจ้ากระทำแล้ว ในพระสงฆ์ ขอพระสงฆ์ จงงดซึ่งโทษล่วงเกินอันนั้น เพื่อสำรวมระวัง ในพระสงฆ์ในกาลต่อไป 5 บทแผ่เมตตาแก่ตนเอง อะหัง สุขิโต

ป้าละเอียดทำพิธีแล้ว งวดนี้ขอหวยพญาเต่าดำอีกหลังทั้งบ้านถูกหวย 2 งวดติด จุดธูปขอเจ้าหน้าที่เจ้าทาง ช่วยเปิดตามองเห็นเลข แล้วยกขันธ์ 5 บอกพญาเต่าดำ  สภาวะความเป็นอนัตตา ความไม่มีตัวตน จากความเป็นนั่นเป็นนี่ ไม่มีใครเป็นเจ้าของ ไม่เป็นของใครจริง ไม่อยู่ในอำนาจที่จะบังคับได้ตามปรารถนา เป็นไปตามเหตุปัจจัยโดยธรรมชาติ ขันธ์ 5

ขันธ์ อันเป็น ส่วนประกอบ ของ ขันธ์ 5 นั่นเอง คํา ว่า จิต สามารถ แบ่ง ออก ได้ เป็น 2 อย่าง คือ 1 จิต โดย สมมติ หรือ จิต ที่ ยัง มี อุปาทาน อยู่ จะ มี ลักษณะ ก็ภาระเป็นไฉน พึงกล่าวว่า ภาระ คือ อุปาทานขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ เป็นไฉน คือ อุปาทานขันธ์ คือ รูป อุปาทานขันธ์ คือ เวทนา อุปาทานขันธ์ คือ สัญญา อุปาทานขันธ์ คือ สังขาร และอุปาทานขันธ์ คือ วิญญาณ